هيچ گنجي بي دد و بي دام نيست

                                    جز به خلوتگاه حق، دل رام نيست

انسان در گريز از هواي نفس و فرار از اشتغالات زندگي، در طريقت انس با معبودهمواره نيازمند خلوتي است تا در انزواي وجود خويش در آثار صنع پروردگارش با ديدةعبرت بينديشد و با سوز دل و اشك ديده، باطن خود را از زنگار گناهان بشويد و خانه دلرا مصفاي حضور خالق هستي بخش سازد، و اعتكاف زمينه چنين خلوتي را فراهم مي­كند وفرصت و مجالي مي­دهد براي پرداختن به امور نفس خويش و جلوه­گري نور محبت خدا دراعماق سراي وجود انسان، تا انسان بدون دلواپسي از كارهاي انجام نشده و وابستگيهايروز­مره، خود را در سراي معبود خويش نظاره­گر باشد.

حضرت صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: «فِي التَّوْراةِ مَكْتُوبٌ يَا ابْنَ آدَمَتَفَرَّغْ لِعِبادَتي اَمْلاءُ قَلْبَكَ غِنيً وَلا آكِلْكَ إِلي طَلَبِكَوَعَلَيَّ اََنْ اَسُدَّ فاقَتَكَ؛ در تورات نوشته شده است: اي فرزند آدم! برايانجام عبادت من فراغتي به وجود بياور تا من دل تو را از بي نيازي سرشار سازم و بدوناينكه تو طلب كني، حاجتت را برآورده كنم و من خود را ملتزم مي­دانم كه حوائج تو رابرطرف نمايم.»

و نيز آن حضرت نقل نموده كه پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: «أفْضَلُ النّاسِ مَنْ عَشِقَ العِبادَةَ فَعانَقَها وَاَحَبَّها بِجَسَدِهِوَتَفَرَّغَ لَها؛ با فضيلت­ترين مردم كسي است كه عاشق عبادت باشد و با اشتياق تمام عبادت را به آغوش بكشد و با جسمش آن را دوست بدارد و براي آن فراغتي به وجودبياورد.»

مساجد همواره به عنوان پايگاه اعتكاف، مركز خلوت و انس عابدان با معبود خويشمحسوب مي­گردند و اعتكاف روزهايي در خلوت خويش با خود بودن و به ياد خدا زيستن است. اعتكاف گشت و گذاري است در كوچه پس كوچه­هاي درون و گشتن در دنياي «تو در تو»ي دل وشناختن خود و مجاهده با نفس و انس با معبود. اعتكاف بريدن از غير و پيوستن به دوستبراي دوباره برگشتن به جامعه است، منتهي با ره توشه درون سازي. اعتكاف هجرتي درونيبراي سير در دنياي باطن است و مروري بر نفسانيات خويش است تا گام تهذيب برداريم وگام بندگي برگيريم. اعتكاف تمريني است سه روزه، با «قيام» و شب زنده داري و «صيام‌» و روزه داري تا يك عمر در معبد نياز و سجده گاه راز و نياز، معتكف حريم بندگيباشيم. اعتكاف اهل عبادت را «عيد حضور» است و اهل غفلت را روزنه­اي به سوي نور. خواندن و شنيدن كجا و ديدن و چشيدن كجا.