معاونت فرهنگی مدرسه فاطمیه (س) یاسوج

رسول خدا(ص) به ما گفته بودند که تو هم مثل ایشان پدرمان هستی اما تو نه تنها پدر امت بودی که مثل مادری نگران که موقع ترک خانه، با نگرانی سفارش همه چیز و همه کس و همه جا را به فرزندانش می کند و باز هم مرور می کند تا سفارشی را از قلم نیانداخته باشد، مدام این حرف ها را با ما متذکر می شدی:

  * می گفتی ما دوست داریم شما را شفاعت کنیم.
* مواظب اعمالتان باشید. نکند روز قیامت پیش دشمنان ما رسوا باشید.
* زیاد استغفار کنید. استغفار روزی آور است.
* تا می توانید کار خیر ذخیره کنید. مطمئن باشید که فردا به دستتان می رسد.
* بیشتر کلامتان ذکر خدا باشد. گناه نکنید. بنده وقتی گناه کند روزی اش قطع می شود.
* انواع بلاها را با دعا دفع کنید
* هرماه، سه روزش را روزه بگیرید. ما اهل بیت، دو پنج شنبه که میانشان چهارشنبه است روزه می گیریم.
* اگر حاجت مهمی دارید، صبح پنج شنبه به دنبال آن بروید. چون رسول خدا(ص) از خدا خواسته که بامداد پنج شنبه را بر امتش مبارک گرداند.
* از خانه که بیرون می روید آیه الکرسی و اناانزلناه و فاتحه الکتاب را یادتان نرود. قضای حاجت دنیا و آخرت شما در این آیات است.
* لباس ضخیم بپوشید. لباس نازک دین آدم را نازک می کند
* ایستاده آب نخورید، دردی می گیرید که دیگر درمان نمی شود. مگر آن که خدا عافیتتان دهد.
* مریض هایتان را با صدقه درمان کنید و از مالتان با زکات محافظت نمایید.
* نکند با هم اختلاف کنید که سبب خروجتان از دین است.
* هروقت از برادرتان لغزشی دیدید بر سر او نریزید که ارشادش کنید، با نرمی به او بگویید
* چهارپایان را نزنید. آنها هم برای خودشان خدا را تسبیح می کنند.
* لباس نخی بپوشید که لباس رسول خدا(ص) بود.
* بر پیغمبر و آلش صلوات بفرستید تا خدا دعایتان را مستجاب کند.
* لباس هایتان را زود به زود بشویید که همّ و غم را از بین می برد.
* موهای سفیدتان را نکنید. موی سفید نور است. هر که در اسلام مویش را سفید کند، روز قیامت همان موی سفید نور او خواهد بود.
* بدون طهارت نخوابید.
* به سمت قبله آب دهان نیاندازید. و اگر سهواً انداختید از خدا آمرزش بخواهید.
* پیش برادر مؤمنتان که می خواهید بروید خودتان را بیارایید
* سحرخیزی باعث تندرستی است و رضای خدا و رحمت اوست و تمسک به اخلاق پیمبران است.
* سیب بخورید. معده تان را پاک می کند.
* رکاب انگشتر مردها چیزی به جز نقره نباشد.
* غذای داغ نخورید. صبر کنید تا سرد شود. آخر رسول خدا(ص) فرموده برکت در غذای سرد است و غذای داغ برکت ندارد
* امانت را به صاحبش برگردانید حتی اگر صاحبش قاتل پیغمبران باشد.
* بازار که می روید خیلی به یاد خدا باشید.
* مواظب باشید غده هایی را که به گوشت چسبیده نخورید
* کدو بخورید عقل را زیاد می کند
* گلابی دل را روشن می کند و به اذن خدا دردهای آن را آرام خواهد کرد
* پیغمبر دوست داشت قبل و بعد از غذا ترنج میل کند
* انار را با پیه اش بخورید. معده را شستشو می دهد و دل را زنده می کند و وسوسه شیطان را از بین می برد.
* کاسنی بخورید. هر بامداد یک قطره بهشتی در کاسنی است
* آب باران بنوشید. پاک کننده تن است و بیماری ها را دفع می کند
* بچه هایتان را از چرک و چربی بشویید. شیطان، چرک و چربی را بو می کند و بچه هایتان در خواب می ترسند. دو تا فرشته آنها هم از این آلودگی در آزارند.
* حج که می روید به کعبه زیاد نگاه کنید
* اگر می خواهید بدانید چه مقامی پیش خدا دارید، ببینید با گناهانتان در چه وضعی هستید
* با بدگویان ما ننشینید و ما را پیش دشمنانمان علنی مدح نکنید
* هر وقت در سفر بودید و راه را گم کردید یا از چیزی ترسیدید فریاد بزنید و بگویید یا صالح اغثنی
* به خدا قسم که شتاب بلاها به سمت مؤمن از سیلی که از کوه سرازیر می شود یا از دویدن استر تندتر است
* از خدا عافیت از سختی بلا را بخواهید و سختی بلا چیزی نیست جز از بین رفتن دین.
* چشم به راه فرج باشید. از رحمت خدا ناامید نشوید. محبوب ترین کارها نزد خدا انتظار فرج است.
اما؛ ما و تو ای امام مهربان
آری تو پدر ما بودی و مهربان تر از مادر اما، ما چه فرزندهایی بودیم که می فرمودی:
- به خدا چقدر دوست دارم که حق تعالی مرا از میان شما ببرد و در ریاض رضوان جا دهد
- چرا بدبخت ترین این امت نمی آید تا محاسن مرا از خون سرم خضاب کند؟
- خدایا من از این ها به تنگ آمده ام و این ها از من
- من از این ها ملال یافته ام و این ها از من
- خدایا مرا از این ها بگیر و راحت کن و این ها را مبتلا به کسی کن که مرا به یاد بیاورند...

سخنان گهربار از امام جواد علیه السلام

الْمُؤ مِنُ يَحْتاجُ إ لى ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفيقٍ مِنَ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ، وَقَبُولٍ مِمَّنْ يَنْصَحُهُ.

فرمود: مؤ من در هر حال نيازمند به سه خصلت است : توفيق از طرف خداوند متعال، واعظى از درون خود، قبول و پذيرش نصيحت كسى كه او را نصيحت نمايد.

قالَ عليه السلام : مُلاقاةُ الاْ خوانِ نَشْرَةٌ، وَ تَلْقيحٌ لِلْعَقْلِ وَ إ نْ كانَ نَزْرا قَليلا.

فرمود: ملاقات و ديدار با دوستان و برادران - خوب - ، موجب صفاى دل و نورانيّت آن مى گردد و سبب شكوفائى عقل و درايت خواهد گشت ، گرچه در مدّت زمانى كوتاه انجام پذيرد.

قالَ عليه السلام : إ يّاكَ وَ مُص احَبَةُالشَّريرِ، فَإ نَّهُ كَالسَّيْفِ الْمَسْلُولِ، يَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ يَقْبَحُ اءثَرُهُ.

فرمود: مواظب باش از مصاحبت و دوستى با افراد شرور، چون كه او همانند شمشيرى زهرآلود، برّاق است كه ظاهرش زيبا و اثراتش زشت و خطرناك خواهد بود.

اعتكاف فصلى است ‏براى گریستن،

 براى ریزش باران رحمت،

براى شستن آلودگى‏هاى گناه

براى تطهیر صحیفه اعمال،

 براى نورانى ساختن دل

 و صفا بخشیدن به روح

هيچ گنجي بي دد و بي دام نيست

                                    جز به خلوتگاه حق، دل رام نيست

انسان در گريز از هواي نفس و فرار از اشتغالات زندگي، در طريقت انس با معبودهمواره نيازمند خلوتي است تا در انزواي وجود خويش در آثار صنع پروردگارش با ديدةعبرت بينديشد و با سوز دل و اشك ديده، باطن خود را از زنگار گناهان بشويد و خانه دلرا مصفاي حضور خالق هستي بخش سازد، و اعتكاف زمينه چنين خلوتي را فراهم مي­كند وفرصت و مجالي مي­دهد براي پرداختن به امور نفس خويش و جلوه­گري نور محبت خدا دراعماق سراي وجود انسان، تا انسان بدون دلواپسي از كارهاي انجام نشده و وابستگيهايروز­مره، خود را در سراي معبود خويش نظاره­گر باشد.

حضرت صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: «فِي التَّوْراةِ مَكْتُوبٌ يَا ابْنَ آدَمَتَفَرَّغْ لِعِبادَتي اَمْلاءُ قَلْبَكَ غِنيً وَلا آكِلْكَ إِلي طَلَبِكَوَعَلَيَّ اََنْ اَسُدَّ فاقَتَكَ؛ در تورات نوشته شده است: اي فرزند آدم! برايانجام عبادت من فراغتي به وجود بياور تا من دل تو را از بي نيازي سرشار سازم و بدوناينكه تو طلب كني، حاجتت را برآورده كنم و من خود را ملتزم مي­دانم كه حوائج تو رابرطرف نمايم.»

و نيز آن حضرت نقل نموده كه پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: «أفْضَلُ النّاسِ مَنْ عَشِقَ العِبادَةَ فَعانَقَها وَاَحَبَّها بِجَسَدِهِوَتَفَرَّغَ لَها؛ با فضيلت­ترين مردم كسي است كه عاشق عبادت باشد و با اشتياق تمام عبادت را به آغوش بكشد و با جسمش آن را دوست بدارد و براي آن فراغتي به وجودبياورد.»

مساجد همواره به عنوان پايگاه اعتكاف، مركز خلوت و انس عابدان با معبود خويشمحسوب مي­گردند و اعتكاف روزهايي در خلوت خويش با خود بودن و به ياد خدا زيستن است. اعتكاف گشت و گذاري است در كوچه پس كوچه­هاي درون و گشتن در دنياي «تو در تو»ي دل وشناختن خود و مجاهده با نفس و انس با معبود. اعتكاف بريدن از غير و پيوستن به دوستبراي دوباره برگشتن به جامعه است، منتهي با ره توشه درون سازي. اعتكاف هجرتي درونيبراي سير در دنياي باطن است و مروري بر نفسانيات خويش است تا گام تهذيب برداريم وگام بندگي برگيريم. اعتكاف تمريني است سه روزه، با «قيام» و شب زنده داري و «صيام‌» و روزه داري تا يك عمر در معبد نياز و سجده گاه راز و نياز، معتكف حريم بندگيباشيم. اعتكاف اهل عبادت را «عيد حضور» است و اهل غفلت را روزنه­اي به سوي نور. خواندن و شنيدن كجا و ديدن و چشيدن كجا.

معنای اعتکاف

اعتکاف در لغت از «عکف» گرفته شده و لغت شناسان برای آن معانی گوناگونی آورده اند:

در مفردات آمده: «العکوف؛ الاقبال علی الشیء و ملازمته علی سبیل التعظیم له[1]» [اقبال به سوی چیزی است همراه با تعظیم و بدون انصراف]

در قاموس قرآن آمده است: «عکف علیه عکوفا؛ اقبل علیه مواظبا[2]»

این واژه به معانی حبس و منع نیز آمده، ولی در بیشتر موارد، کاربرد آن مواظبت و ملازمت است.

اعتکاف؛ اعم است از اقامت در چیز حق یا باطل؛ مانند اصنام و بت ها. این کلمه از باب افتعال است و دلالت می کند بر انتخاب و اختیار کردن این اقامت.[3]

اعتکاف در اصطلاح عبارتست از: «اقامت سه روز یا بیشتر در مسجد به قصد عبادت یا قربت با شرایط مخصوص»[4]

قرآن کریم بر این سنت حسنه که محبوب انبیا و اولیا بوده تأکید کرده است. ماده «عکف» 9 بار در کتاب آسمانی به کار رفته است که در برخی از موارد معنای لغوی آن منظور بوده است که از آن جمله است:

« قالوا نعبد اصناماً فنظل لها عاکفین»

گفتند: بت هایی را می پرستیم، و همه روز ملازم آنهاییم.

و در بعضی معنای اصطلاحی آن مراد است از جمله:

«و اذ جعلنا البیت مثابة للناس و امنا و اتخذوا من مقام ابراهیم مصلی و عهدنا الی ابراهیم و اسماعیل ان طهرا بیتی للطائفین و العاکفین و الرکع السجود»

و به خاطر بیاورید هنگامی که خانه کعبه را محل بازگشت و مرکز امن و امان برای مردم قرار دادیم. و (برای تجدید خاطره) از مقام ابراهیم، عبادتگاهی برای خود انتخاب کنید و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و سجده کنندگان، پاک و پاکیزه کنید.

جمعی از مفسران مراد از عاکفین را در آیه شریفه اعتکاف کنندگان (معنای اصطلاحی) دانسته اند. بعضی آن را به مقیمین و ساکنین (معنای لغوی) تفسیر کرده اند. و عده ای هر دو را در آیه  شریفه احتمال داده اند.

آیه دیگری که مفسران آن را به اعتکاف مصطلح تفسیر کرده اند آیه 187 سوره مبارکه بقره است:

«ولا تباشروهن و انتم عاکفون فی المساجد تلک حدود الله فلا تقربوها..»

هنگامی که در مساجد معتکف هستید با آنان [زنان خود] آمیزش نکنید؛ این حدود الهی است به آنها نزدیک نشوید.

در فضیلت اعتکاف همین بس که معادل طواف خانه خدا قرار گرفته و همتای رکوع و سجود به شما رآمده است همچنین در فضیلت دو تن از انبیای الهی چنین آمده است که آنان مأمور شدند تا کعبه و حریم آن را از لوث وجود بت و بت پرستی تطهیر کنند تا عبادت کنندگان در کنار قبله و حرم امن الهی به طواف، اعتکاف، رکوع و سجود بپردازند.

[1])راغب اصفهانی، معجم مفردات الفاظ قرآن، ماده عکف.

[2]) قاموس قرآن، ج5

[3]) مهدی مؤیدی، اعتکاف عبادتی فراگیر و گامی به سوی مسجدشناسی، ص31

([4]اعتکاف ابرار، ص 24